CMYK (4 kolory)
Określa barwy, które oparte zostały na modelu CMYK, co oznacza, że każda farba zawarta w wzorniku może być wydrukowana przy pomocy czterech farb procesowych. Cyjan – niebieska, Magenta – różowa, Yellow – żółta, Black – czarna
Wzornikiem systemu jest Pantone Process System Guide zawierający ponad 3000 kolorowych próbek ze składem procentowym. Określony skład procentowy uzyskuje się przez zastosowanie rastra.
W systemie CMYK drukujemy wszelkiego rodzaju druki kolorowe łącznie ze zdjęciami, czyli we wszystkich kolorach tęczy.
PANTONE
Określa barwy dodatkowe, specjalne. Barwy te ujęte są we wzornik kolorystyczny i nie są oparte na modelu CMYK, powstają wskutek zmieszania innych podstawowych farb, określonych przez producenta, w naszym wypadku Hubera. Każda barwa typy znakowanego powstaje przez zmieszanie nie większej od czterech liczby farb podstawowych.
Programy graficzne umożliwiają tworzenie wielostopniowych rozjaśnień barw znakowych, tak zwanych tint. Najczęściej tinty stopniowane są od 1 do 100% w skokach o jeden procent. Wzornikiem podstawowym dla tego systemu jest Pantone Color Formula Guide zawierający 1012 próbek z numerem, opisem barwy i procentowym udziałem. Systemu tego używamy, aby ograniczyć koszty druku w wypadku druków jednokolorowych i dwukolorowych oraz w wypadku, kiedy dany kolor na druku jest odgórnie ustalony (np. przez centralę Państwa firmy).
RGB
Jeden z modeli przestrzeni barw opisanej współrzędnymi RGB. Jego nazwa powstała ze złożenia pierwszych liter angielskich nazw barwy R – red (czerwonej), G – green (zielonej) i B – blue (niebieskiej), z których model ten się składa. Jest to model wynikający z właściwości odbiorczych ludzkiego oka, w którym wrażenie widzenia dowolnej barwy można wywołać przez zmieszanie w ustalonych proporcjach trzech wiązek światła o barwie czerwonej, zielonej i niebieskiej
APLA
Jest to jednolite tło, nałożone jedną farbą dowolnego koloru w ilości dokładnie 100%. W poligrafii efektem apli jest jednolita powierzchnia druku (w przeciwieństwie do rastra), czyli pełne krycie powierzchni arkusza na wcześniej ustalonym obszarze.
RASTER
Jest to jednotonalny obraz składający się z drobnych kropek, dający podczas oglądania z normalnej odległości wrażenie istnienia półtonów, gdy kropki te są już na tyle małe, że zlewają się z otaczającym je tłem. Jasność osiągniętych w ten sposób półtonów wynika ze stosunku powierzchni zajętej przez elementy rastra do powierzchni otaczającego te elementy niezadrukowanego najczęściej białego papieru.
Wartość tonalna rastra jest wyznaczana procentowo jako stosunek powierzchni pokrytej rastrem do powierzchni całkowitej. Raster ma zastosowanie w poligrafii, gdzie nie można użyć farby drukowej na różnych poziomach natężenia koloru, ponieważ farby nie rozcieńcza się miejscowo, ani nie różnicuje się grubości jej powłoki. Nakładanie farby drukarskiej na podłoże można określić w ten sposób: albo została nałożona w 100%, albo nie ma jej w ogóle. Jeżeli obserwuje się wydrukowane czarno-białe zdjęcie z wieloma odcieniami szarości, to w rzeczywistości patrzy się na siateczkę drobnych, całkowicie czarnych punktów rastra drukarskiego
LINIATURA RASTRA
W rastrze liniatura jest parametrem mówiącym ile rzędów kropek ułożonych równolegle względem siebie przypada na jednostkę długości. Liniaturę wyraża się w liniach na cal – lpi (lines per inch).. Im wyższa liniatura, tym drobniejsze kropki rastra (i więcej ich), a więc tym więcej szczegółów może zawierać drukowany obraz. Jednak zbyt wysoka liniatura w stosunku do możliwości urządzenia drukującego może spowodować, że najmniejsze kropki mogą się nie zreprodukować, a więc najjaśniejsze miejsca pozostaną niezadrukowane, i podobnie – największe kropki mogą ulec „zalaniu” do jednolitej płaszczyzny, niwelując szczegóły w najciemniejszych partiach obrazu. Typowe wartości liniatury to 150 lpi. Daje to możliwość druku z kropkami rastra nierozpoznawalnymi dla przeciętnego człowieka.
WYCIĄGI BARWNE
Kolorowe materiały ilustracyjne CMYK rozbija się na cztery obrazy, tzw. wyciągi barwne. Każdy wyciąg jest utworzony na oddzielnym rastrze, którego punkty symulują odcienie (wartości tonalne) wyseparowanej barwy. Kąty rastra dla poszczególnych kolorów powinny być odpowiednio dobrane aby uniknąć tzw. efektu Moire’a (mory) – widocznych gołym okiem wzorków geometrycznych. Standardowe kąty: C – 150, M – 750, Y – 00, K – 450.
LAKIEROWANIE
Lakierowanie druku, czyli pokrywanie lakierem druku, to jeden ze sposobów uszlachetniania, tj. podnoszenia jakości lub atrakcyjności. Lakieruje się papiery o gramaturach powyżej 135 g/m2. Lakier pozwala uzyskiwać dodatkowe efekty wizualne połysk lub zmatowienie. Mimo że lakier tworzy praktycznie bezbarwną powierzchnię, to jednak wpływa na odbiór barwy Mówi się, że lakier „ożywia” barwę i wydobywa z niej głębię poprzez wzrost wrażenia jaskrawości i nasycenia. Lakierowanie stosuje się zarówno do powierzchni podłoża drukowego pokrytych całkowicie farbą drukową, jak też do powierzchni zadrukowanych tylko częściowo (wtedy jest pokrywane lakierem także niezadrukowane podłoże drukowe). Lakierowana może być cała powierzchnia arkusza, lub też tylko jej wybrane graficznie obszary (wtedy jest to tzw. lakierowanie punktowe (wybiórcze).
LAKIEROWANIE OFFSETOWE powierzchniowe lub punktowe (wybiórcze) błysk lub mat
Jest to mechaniczne zabezpieczenie zadrukowanej powierzchni przed ścieraniem się farby. Występuje w formie błyszczącej i matowej i daje prawie niewidoczną powłoczkę zabezpieczającą druk i papier. Schnie przez utlenianie. Lakierowana może być cała powierzchnia arkusza, lub też tylko jej wybrane graficznie obszary (wtedy jest to tzw. lakierowanie punktowe (wybiórcze).
LAKIEROWANIE UV błysk powierzchniowe lub punktowe (wybiórcze)
Jest to mechaniczne zabezpieczenie zadrukowanej powierzchni przed ścieraniem się farby. Występuje w formie błyszczącej daje bardzo błyszczącą powłokę. Lakier ten jest utwardzany promieniami UV. Lakierowana może być cała powierzchnia arkusza, lub też
tylko jej wybrane graficznie obszary (wtedy jest to tzw. lakierowanie punktowe (wybiórcze).
LAKIEROWANIE UV mat powierzchniowe – NOWOŚĆ – max format A3
Jest to mechaniczne zabezpieczenie zadrukowanej powierzchni przed ścieraniem się farby. Występuje w formie błyszczącej daje bardzo błyszczącą powłokę. Lakier ten jest utwardzany promieniami UV. Lakierowana może być tylko cała powierzchnia arkusza.
FOLIOWANIE powierzchniowe mat lub błysk
Polega na pokryciu powierzchni druku folią z tworzyw sztucznych. Dzięki foliowaniu zadrukowana powierzchnia uzyskuje dodatkowe walory estetyczne, zostaje też usztywniona i zabezpieczona przed działaniem mechanicznym, chemicznym, promieniowaniem UV, wilgocią.
BIGOWANIE
To proces introligatorski polegający na odciskaniu (wgniataniu) rowków w papierach i kartonach o gramaturach powyżej 170 g/m2 w celu ułatwienia jego złamywania.
FALCOWANIE
To proces polegający na składaniu (np. ulotki A4 na trzy części) wykonywany na maszynie introligatorskiej do falcowania czyli złamywania arkuszy na określony format.
SZTANCOWANIE
Czyli wykrawanie to czynność introligatorska polegająca na wykrawaniu z papieru, kartonu, tektury lub innego podobnego podłoża pożądanego kształtu wyrobu o skomplikowanych kształtach, których nie można uzyskać za pomocą zwykłego krojenia na gilotynie introligatorskiej (np. teczki). Za pomocą wykrawania można zarówno nadawać wyrobom odpowiednie kształty zewnętrzne, jak i wykonywać w nich otwory.
WYKROJNIK
Sztancowania (wykrawania) dokonuje się za pomocą umieszczonego na maszynie wykrojnika, którego roboczą częścią jest nóż o odpowiednio wyprofilowanym kształcie ostrza. Drukarnia na życzenie klienta wykonuje wykrojnik o odpowiednim kształcie, dostosowany do wymagań technicznych danego wyrobu (np. teczki lub pudełka). Projekt wykrojnika wykonuje się na komputerze. Sztancowanie wymaga użycia kontrbigów (antybigów).
Przykłady wykroujników
ZBIERANIE
Jest to proces obróbki introligatorskiej polegający na zbieraniu arkuszy lub gotowych użytków. Wydaje się on prosty, ale jest to bardzo złudne jeżeli mamy do zebrania np. kilkadziesiąt tysięcy kartek samokopii…
SZYCIE
Jest to szlachetnianie zszywanie kilku kartek wyrobu papierniczego a następnie zaginanie na linii szycia oraz docinanie frontowe całości do formatu. Istnieje możliwość szycia zszywkami płaskimi lub oczkowymi.
GRAMATURA PAPIERU
Jest to masa jednego metra kwadratowego papieru wyrażana w gramach na metr kwadratowy (g/m2).
PAPIER OFFSETOWY – Papier o powierzchni matowej. Używany w gramaturach 80-200 g/m2, barwa biała.
PAPIER OFFSETOWY PREPRINT– Papier o powierzchni matowej. Używany w gramaturach 90-120 g/m2, barwa biała. Charakteryzuje się wyższą bielą i bardziej wygładzoną, satynowaną powierzchnią w stosunku do zwykłego papieru offsetowego.
KREDA – Papier powlekany dwukrotnie lub trzykrotnie o powierzchni matowej lub z połyskiem przy dużej gładkości. Używany w gramaturach 90-300 g/m2, barwa biała.
KARTON z białym spodem – Papier o gładkiej powierzchni z delikatnym połyskiem z jednej i powierzchni matowej polerowanej z drugiej strony, mocno prasowany i sztywniejszy w stosunku do papierów offsetowych i kredowych. Używany w gramaturach 200-300 g/m2, barwa biała.
KARTON z szarym spodem – Papier o białej powierzchni z delikatnym połyskiem z jednej strony przy dużej gładkości i powierzchni matowej z drugiej strony. Używany w gramaturach 200-300 g/m2, barwa biała od wierzchu, szara od spodu.
KARTON z białym spodem o odcieniu ecru – Papier o białej powierzchni z delikatnym połyskiem z jednej strony przy dużej gładkości i powierzchni matowej z drugiej strony. Używany w gramaturach 350 g/m2, barwa biała od wierzchu, ecru od spodu. Posiada atest spożywczy PZH, używany jest do produkcji pudełek i opakowań bez nadruku.
PAPIERY SAMOKOPIUJĄCE (CFB) – SAMOKOPIA – Papier o strukturze i wyglądzie podobnym do bardzo cienkiego papieru offsetowego. Papier posiada właściwości kopiujące, czyli przyjmujące kopię z warstwy poprzedniej i w odwrotną stronę kopiujące na kolejną warstwę. Spowodowane jest to powleczeniem papieru od strony spodniej specjalną emulsją. Zaleca się nie stosowanie nadruku od strony spodniej papieru ze względu na uszkadzania emulsji w trakcie procesu druku, co powoduje utratę właściwości papieru. Używany w gramaturach 53 i 60 g/m2, barwa biała, żółta, różowa, niebieska, zielona.
PAPIERY SAMOPRZYLEPNE półbłysk – Papier o strukturze i wyglądzie podobnym do bardzo cienkiego papieru powlekanego powleczony od strony spodniej warstwą klejową. Używany w gramaturach 60 g/m2, barwa biała, Przy zamówieniach wielopaletowych istnieje możliwość zastosowania papieru samoprzylepnego o strukturze i wyglądzie papieru offsetowego oraz papiery o strukturze i wyglądzie papieru powlekanego z powłoczką lakierowaną w pełnym błysku. Istnieje także możliwość użycia papieru samoprzylepnego o podwyższonej lub obniżonej przyczepności do podłoża.
KOPERTY– wykonanie z papieru offset 80 g/m2
Rozmiary: C4 – 324 x 229 mm C5 – 229 x 164 mm C6 – 164 x 114 mm DL – 220 x 110 mm
FORMATY PAPIERU I ICH PODZIAŁ
KASZEROWNIE
Jest to szlachetnianie wyrobu papierniczego poprzez oklejanie cienkim papierem (niezadrukowanym lub zadrukowanym) papieru znacznie grubszego, kartonu, tektury falistej itp. lub sklejanie powierzchniowe dwóch arkuszy np. kartonu w celach dekoracyjnych lub technologicznych. Stosuje się przy segregatorach, opakowaniach, okładkach itp.
KLEJENIE na gorąco (książek)
Jest to łączenie kilkudziesięciu kartek wyrobu papierniczego z okładką za pomocą maszyny nazywanej oklejarką za pomocą gorącego kleju. Po oklejeniu książki należy ją dociąć do formatu na maszynie zwanej trójnożem.
ARKUSZ WYDAWNICZY
Jest to jednostka obliczeniowa stosowana w wydawnictwie w celu określenia objętości zawartości treściowej (tekstowej i graficznej) publikacji. Arkusz wynosi: 40000 znaków typograficznych (ze spacjami) prozy, lub 700 linijek poezji, lub 800 wierszy obliczeniowych (po 50 znaków), lub 3000 cm2 powierzchni ilustracji. Używany jest do szacowania kosztorysów publikacji wielostronicowych.
SPAD DRUKARSKI
Jest to obszar druku, który wychodzi poza krawędź ostatecznej publikacji. Dzięki spadowi jest gwarancja, że obszar druku będzie dochodził do samej krawędzi po przycięciu arkusza.
