Większość z Państwa zastanawia się, czy ekologiczny papier to ten szary z makulatury, czy może, jeżeli należycie do tych bardziej wtajemniczonych, śnieżnobiały ale z certyfikatem ekologicznym. Prawda jest jednak bardziej brutalna ponieważ nie ma jednoznacznego określenia co to jest „papier ekologiczny”, jednakże jest wiele produktów, które mogą być w ten czy inny sposób bardziej przyjazne dla środowiska naturalnego.
Istota „papieru ekologicznego”
Dla jednych z Państwa będzie to papier produkowany przez firmę kontrolującą źródło pochodzenia prefabrykatów oraz praktykującą procesy produkcyjne przyjazne dla środowiska naturalnego. W tym wypadku istotne będą certyfikaty jakie posiada dany papier. Dla innych z Państwa papier ekologiczny to tylko ten pochodzący z przetworzenia makulatury.
W poszukiwaniu „papieru ekologicznego” – powstawanie.
Patrząc na produkcję papieru w bardzo dużym uproszczeniu zobaczymy, iż materiałem wyjściowym do produkcji papieru jest masa papiernicza, którą stanowi zawiesina wodna surowców takich jak masa celulozowa, ścier drzewny, makulatura, z dodatkiem wypełniaczy w postaci kaolinu, talku, gipsu, kredy, środków zaklejających takich jak klej żywiczny oraz substancji pomocniczych, czyli barwników. W zakresie samego procesu to specjalne maszyny papiernicze (papiernice) wytwarzają z masy papierniczej wstęgę papieru, która jest spilśniana, a następnie poddawana procesowi odwadniania, suszenia oraz obróbce wykończeniowej i w efekcie powstaje arkusz papieru.
Przeanalizujmy ten proces w odniesieniu do konkretnych właściwości papieru.
Masa papiernicza składa się z włókien celulozowych zazwyczaj pochodzących z masy celulozowej drzewnej, ale nie tylko ponieważ celulozę można również uzyskiwać z bawełny lub trawy. Jednakże nas w chwili obecnej interesuje masa celulozowa, pochodząca z reguły z osiki, eukaliptusa, brzozy, sosny lub świerka. Różne rodzaje drewna posiadają nam różne właściwości występujących w nich włókien. Włókna z drzew liściastych są krótsze i nadają papierowi dobrą nieprzezroczystość, natomiast włókna z drzew iglastych są dłuższe i nadają z kolei wytrzymałość. Istnieją dwa podstawowe sposoby produkcji masy celulozowej chemiczna i mechaniczna.
Metodą chemiczną, gotując w odpowiednich mieszankach chemicznych, usuwa się z drewna praktycznie wszystkie substancje z wyjątkiem celulozy (90%). Tak powstaje papier bezdrzewny. Około 2 ton drewna potrzeba na wyprodukowanie 1 tony papieru. Do właściwości papieru bezdrzewnego zalicza się wysoką wytrzymałość i dużą trwałość.
Metodą mechaniczną, gdzie świeże włókna są wyciągane mechanicznie z drewna, wykorzystuje się większość składników drewna, łącznie z celulozą (10%). Tak powstaje papier drzewny Około 1,1 tony drewna potrzeba na wyprodukowanie 1 tony papieru. Do właściwości papieru drzewnego zalicza się wysoką wytrzymałość i nieprzezroczystość.
Kolejną częścią składową papieru jest wypełniacz. Najbardziej typowy wypełniacz węglan wapnia (mielony marmur) jest stosowany w systemie zasadowym i daje papier o większej odporności na starzenie lub wypełniacz kaolinowy, stosowany w systemie kwasowym, ulegający szybszej biodegradacji .
Na kolejnych etapach produkcji, inne środki chemiczne nie tylko, są konieczne do tego, by w ogóle powstał papier, lecz również do tego, by produkt końcowy posiadał pożądane właściwości. Zaklejanie papieru w masie (skrobia) jest odpowiedzialne za zapobieganie absorbowaniu przez papier zbyt dużej ilości wilgoć, poprawia właściwości drukowe papieru, a także ma wpływ na jego trwałość. W związku z tym, iż odcień masy celulozowej jest często zmienny stosowane są również barwniki, dzięki którym papier zachowuje stały kolor pomiędzy poszczególnymi etapami produkcji. Dodatkowo w celu uzyskania większej jasności stosuje się również wybielacze optyczne.
„Papier ekologiczny” – Dwie tezy
Teza 1 – Papier ekologiczny to papier z drzewa
W przypadku przedsiębiorstw wykorzystujących określony surowiec często pojawiają się sugestie, iż dla ochrony środowiska naturalnego najlepszym wyjściem byłoby zaprzestanie używania tego surowca, czyli w tym wypadku zaprzestanie wydawania papierowych gazet, książek, pism urzędowych i nieurzędowych, umowa o pracę ustnie, a list miłosny…, sami Państwo pomyślcie.
Istotne w tymczasem jest całościowe spojrzenie na produkcję papieru ze świeżych włókien drzewnych, czyli czy wyrąb drewna nie jest nadmierny, czy w miejsce ściętych drzew są sadzone nowe, czy środki chemiczne używane do produkcji oraz procesy produkcji nie powodują skażenia środowiska.
Istnieje wiele instytucji przeprowadzających audyty i wydających certyfikaty oraz oznaczenia produktów. Aby przybliżyć Państwu ich oznaczenia poniżej postaramy się przedstawić niektóre z nich.
| FSC – Certyfikat Dobrej Gospodarki Leśnej i Kontroli Pochodzenia Produktu (Forest Stewardship Counci) jest certyfikatem dla lasów zarządzanych w sposób zrównoważony oraz identyfikacją w zakresie źródła pochodzenia oznaczonego papieru | |
| ISO 14001 – (The environmental management system) System środowiskowy zarządzania jakością pozwalający uzyskać oczekiwaną powtarzalność prowadzonych działań (usługa, produkt), system jest akceptowany i rozpoznawany na całym świecie. | |
| EMAS – Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu (Eco-Management and Audit Scheme)Jest dobrowolnym systemem zarządzania środowiskowego (EMS), zgodnie z którym przedsiębiorstwa i inne organizacje publiczne dokonują oceny, zarządzania i ciągłej poprawy ochrony środowiska naturalnego. | |
| PEFC – (Pan-European Forest Certification) Krajowy i regionalny system certyfikacji lasów, na zasadach wolontariatu, promuje lasy i drewno jako źródła odnawialnego surowca. To drewno pozyskiwane zgodnie z zasadami zrównoważonego zarządzania zasobami leśnymi, w sposób opłacalny ekonomicznie, bezpieczny dla środowiska naturalnego i przynoszący korzyści społeczeństwu | |
| Ecolabel – to sposób promowania produktów w całej Unii Europejskiej, które są przyjazne dla środowiska. Znak powstał w 1992 roku. Certyfikat otrzymać mogą zarówno prywatne, jak i państwowe przedsiębiorstwa, pod warunkiem spełnienia wyśrubowanych warunków ekologiczności. Polskim odpowiednikiem ecolabel jest polski Ekoznak. Przyznawany jest przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji od 1998 roku. Aby je otrzymać przedsiębiorca spełnić musi te same kryteria, jak w przypadku Ecolabel (kryteria ochrony zdrowia, środowiska i ekonomicznego wykorzystania zasobów naturalnych). Systemy są ze sobą kompatybilne, więc wnioskodawcy mogą otrzymać dwa certyfikaty jednocześnie. | |
| EU Flower- to oficjalna etykieta Unii Europejskiej, która stosowana jest zarówno do wyrobów wyprodukowanych z włókien pierwotnych oraz wtórnych. Definiuje kryteria w zakresie emisji zanieczyszczeń, zużycia energii, pochodzenia surowców oraz konkretnych związków chemicznych. | |
| Der Blaue Engel – (Błękitny Anioł) to oficjalna Eko-etykieta Niemiec. W zakresie wyrobów papierniczych Blue Angel stosowany jest wyłącznie do wyrobów wyprodukowanych w 100 % z włókien wtórnych i definiuje kryteria w zakresie jakości wykorzystanych środków chemicznych i papieru z odzysku. | |
| TCF ECF | TCF – (Totally chlorine-free bleaching) Metoda bielenia celulozy, w której nie używa się chloru. Jest zatem przyjazna dla środowiska naturalnego. ECF – (Elemental Chlorine Free) Metoda bielenia celulozy, która pozwala na zredukowani emisji chloru i zapobiega tworzeniu się problematycznych dla środowiska substancji. |
Teza 2 – Papier ekologiczny to papier z makulatury
Pod względem ekologicznym i ekonomicznym, makulatura stanowi idealny surowiec do otrzymywania papieru. Tutaj mamy na uwadze trzeci sposób powstawania masy celulozowej w 100% włókien z odzysku lub z macy mieszanej w 50% włókien z odzysku, w 50% włókien pierwotnych.
Przy tego typu papierach z reguły włókna pierwotne bielone są bez użycia wolnego chloru (ECF), natomiast masa z odzysku bielona jest bez użycia związków chloru (PCF). Papier pochodzący w całości z recyklingu nie występuje w kolorze idealnie białym, a w związku z tym, iż proces odzyskiwania papieru z makulatury jest o wiele droższy i zużywa dużo więcej energii niż produkcja „zwykłego” papieru jest to papier dosyć kosztowny.
Podsumowanie
Jeżeli chcecie Państwo używać „ekologicznego papieru”, lub Państwa firma postanowiła poprawić swój środowiskowy wizerunek, stoicie przed nie lada problemem. Do Państwa należy decyzja który z wyżej opisanych papierów będzie „papierem ekologicznym”.
Teza pierwsza – Papier pochodzący z zakładów, które dużo robią dla odnawiania wycinanych lasów, posiadają uznane certyfikaty, kontrolują procesy produkcyjne w zakresie szkodliwości dla środowiska.
Teza druga – Papier produkowany w całości lub w części z makulatury
Według nas i ten, i ten, ale decyzja należy do Państwa.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą proponowanych przez nas produktów ekologicznych.
Zespół SMYK s.c.
